Giữa muôn vạn áp lực "phi thường", dám sống một đời "tầm thường" mà hạnh phúc

Một tối cuối tuần, bạn nằm dài trên sofa, căn phòng tĩnh lặng chỉ có ánh sáng xanh yếu ớt từ màn hình điện thoại. Ngón tay bạn lướt vô định. Dòng tin hiện lên. An, cô bạn cùng đại học, vừa check-in ở một quán cà phê cổ kính tại Paris, nụ cười rạng rỡ. Kéo xuống một chút, Khoa, cậu bạn cấp ba, đang đứng cạnh chiếc xe hơi mới cáu cạnh, thành quả sau ba năm cày cuốc. Lại một người khác khoe vừa được thăng chức quản lý ở tuổi 29. Bất giác, bạn khóa màn hình, ném điện thoại sang bên. Cảm giác chông chênh ập đến, một câu hỏi lạnh buốt len lỏi trong tâm trí: "Còn mình thì sao? Mình đang làm gì với cuộc đời mình vậy?".

Nếu bạn đã từng có cảm giác ấy, xin hãy biết rằng bạn không hề đơn độc. Trong một thế giới phẳng, nơi cuộc sống của mọi người được trưng bày lộng lẫy trên mạng xã hội, chúng ta đang phải đối mặt với một loại áp lực vô hình nhưng vô cùng nặng nề: áp lực phải trở nên "phi thường". Áp lực phải có một sự nghiệp rực rỡ, những chuyến đi đáng mơ ước, một cuộc sống đáng ngưỡng mộ trước khi chạm ngưỡng 30. Nhưng liệu đó có phải là con đường duy nhất dẫn đến hạnh phúc? Hay hạnh phúc đích thực lại nằm ở một nơi giản dị hơn, trong chính sự "tầm thường" mà chúng ta thường sợ hãi?

Vì sao chúng ta lại mệt mỏi đến thế giữa thời đại số?

Cảm giác hụt hơi, tự ti và kiệt sức mà bạn đang trải qua không phải là lỗi của bạn. Nó là một sản phẩm tất yếu của thời đại mà chúng ta đang sống, được hun đúc từ nhiều yếu tố mà đôi khi chính chúng ta cũng không nhận ra. Để có thể tìm lại chính mình, trước hết, chúng ta cần hiểu rõ nguồn cơn của những áp lực này.

Sân khấu hoàn hảo, nơi ai cũng là diễn viên chính

Mạng xã hội, về bản chất, là một sân khấu khổng lồ. Trên đó, mọi người đều là đạo diễn và diễn viên chính cho bộ phim về cuộc đời mình. Và dĩ nhiên, không ai muốn chiếu những cảnh quay buồn bã, thất bại hay tầm thường. Chúng ta chỉ chọn đăng những "thước phim" đẹp nhất: chuyến du lịch sang chảnh, bữa ăn tối ở nhà hàng năm sao, khoảnh khắc được thăng chức, một góc nhà được decor tỉ mỉ. Đó là một "highlight reel" – một cuộn phim tổng hợp những khoảnh khắc đỉnh cao.

Vấn đề là, chúng ta đang vô thức so sánh toàn bộ cuộc đời mình – bao gồm cả những lúc mệt mỏi, chán nản, những ngày làm việc 8 tiếng lặp đi lặp lại – với cuộn phim highlight của người khác. Sự so sánh khập khiễng này chính là nguồn cơn lớn nhất của áp lực đồng trang lứa, gieo vào lòng chúng ta cảm giác rằng mình đang tụt lại phía sau, rằng cuộc sống của mình thật nhàm chán và thiếu ý nghĩa.

Thước đo thành công chỉ có một cỡ?

Từ nhỏ, chúng ta đã được xã hội và đôi khi là cả gia đình trao cho một "thước đo thành công" rập khuôn: học trường chuyên, đỗ đại học top, ra trường có công việc lương cao, mua nhà, mua xe trước tuổi 30, lập gia đình... Bất kỳ ai đi chệch khỏi quỹ đạo này đều có thể bị xem là "kém cỏi" hoặc "thất bại".

Thước đo này không sai, nhưng nó không phải là duy nhất. Nó bỏ qua vô vàn những định nghĩa thành công khác: một người chọn công việc ổn định để có thời gian chăm sóc gia đình, một người từ bỏ vị trí quản lý để theo đuổi đam mê hội họa, một người tìm thấy niềm vui trong việc chăm sóc một khu vườn nhỏ. Khi bị đóng khung trong một tiêu chuẩn duy nhất, chúng ta dễ dàng rơi vào trạng thái burnout vì áp lực, cố gắng gồng mình để đạt được những mục tiêu không thực sự thuộc về mình.

Cái bẫy vô hình của sự so sánh

Các nhà tâm lý học gọi đây là "Lý thuyết so sánh xã hội" (Social Comparison Theory). Đây là một khuynh hướng bẩm sinh của con người, chúng ta tự đánh giá bản thân bằng cách so sánh mình với người khác. Trong quá khứ, chúng ta chỉ so sánh với hàng xóm, bạn bè trong lớp. Nhưng ngày nay, với mạng xã hội, chúng ta đang so sánh mình với hàng trăm, hàng nghìn người giỏi giang, xinh đẹp, giàu có nhất trên khắp thế giới.

Sự so sánh liên tục này kích hoạt một cuộc đua không hồi kết trong tâm trí. Ta thấy mình không đủ giỏi, không đủ đẹp, không đủ thành công. Nó bào mòn sự tự tin, khiến ta quên mất những giá trị và nỗ lực của chính bản thân mình. Ta mải miết chạy theo hình mẫu của người khác mà quên mất việc quan trọng nhất: sống cho riêng mình.

Buổi họp lớp của Minh, và một tối bình yên đến lạ

Minh, 28 tuổi, một nhân viên marketing tại một công ty tầm trung, bước ra từ buổi họp lớp cấp ba với một tâm trạng nặng trĩu. Quán bia ồn ào, tiếng cười nói rộn rã, nhưng trong tai Minh chỉ còn ong ong những câu chuyện thành công. Tuấn vừa gọi vốn thành công cho startup công nghệ. Linh khoe sắp hoàn thành bằng thạc sĩ ở Úc. Hùng thì mới mua được căn chung cư đầu tiên. Ai cũng có một câu chuyện "phi thường" để kể.

Còn Minh? Công việc của anh ổn định, mức lương đủ sống thoải mái ở thành phố, nhưng chẳng có gì "đột phá" để khoe. Anh cảm thấy mình thật nhỏ bé, thật "thất bại". Nụ cười của Minh trở nên gượng gạo, anh chỉ im lặng lắng nghe, thỉnh thoảng gật đầu附 họa. "Mình đã sai ở đâu đó chăng? Lẽ ra mình phải nỗ lực hơn, phải liều lĩnh hơn", anh tự vấn.

Về đến căn phòng trọ nhỏ của mình, Minh quăng mình lên chiếc giường. Sự mệt mỏi và cảm giác tự ti bao trùm lấy anh. Anh nhìn quanh căn phòng. Mọi thứ đều giản dị. Nhưng rồi, ánh mắt anh dừng lại ở chậu cây trầu bà lá xẻ (Monstera) ở góc phòng. Một chiếc lá non mới nhú, còn cuộn tròn, nhưng đã căng tràn sức sống. Minh bật dậy, lấy bình nước và tưới cho nó, cẩn thận lau từng phiến lá già bám bụi.

Sau đó, anh vào bếp, lôi ra bộ ấm trà gốm mà anh rất yêu thích. Anh cẩn thận đun nước, tráng ấm, cho vào một lượng trà Shan Tuyết cổ thụ vừa đủ. Mùi trà thơm dịu bắt đầu lan tỏa khắp căn phòng. Anh rót trà ra chén tống, rồi từ chén tống chia ra chén quân nhỏ. Màu trà vàng óng, trong vắt. Nhấp một ngụm, vị trà chan chát ban đầu tan dần, để lại hậu vị ngọt thanh nơi cuống họng. Hơi nóng của chén trà lan tỏa trong lòng bàn tay.

Trong khoảnh khắc đó, giữa sự tĩnh lặng của căn phòng, tiếng ồn ào của buổi họp lớp và những áp lực vô hình bỗng tan biến. Minh nhận ra, đây mới chính là khoảnh khắc anh cảm thấy bình yên và hạnh phúc nhất. Niềm vui của anh không đến từ một vòng gọi vốn bạc tỷ hay một tấm bằng thạc sĩ nước ngoài. Nó đến từ việc nhìn thấy một mầm sống mới đang vươn lên, từ việc tự tay pha một ấm trà ngon, từ việc tận hưởng sự tĩnh tại trong không gian của riêng mình. Đó là một niềm vui nhỏ bé, một thứ hạnh phúc tự thân, không cần bất kỳ ai chứng nhận hay ngưỡng mộ.

Minh chợt mỉm cười. Có lẽ anh không "phi thường" trong mắt người khác, nhưng anh đang sống một cuộc đời khiến chính mình cảm thấy bình yên. Và đó, có lẽ, mới là thành công lớn nhất.

Vẻ đẹp của sự "vừa đủ" và dũng khí để sống thật

Câu chuyện của Minh chính là hình ảnh phản chiếu của rất nhiều người trẻ chúng ta. Chúng ta bị cuốn vào guồng quay của xã hội và quên mất rằng, việc dám lựa chọn một cuộc sống "bình thường", "vừa đủ" theo tiêu chuẩn của chính mình lại cần một lòng dũng cảm phi thường. Đó là dũng khí để chấp nhận bản thân và đi ngược lại với đám đông.

Liệu thành công có phải là một vạch đích duy nhất?

Chúng ta cần định nghĩa lại hai từ "thành công". Thành công không phải là một danh sách các mục tiêu cần phải đạt được (check-list). Nó không phải là một cuộc thi xem ai về đích trước. Thành công, thực chất, là một hành trình cá nhân hóa, nơi mỗi người tự vẽ ra bản đồ và la bàn cho riêng mình.

• Thành công có thể là có đủ thời gian mỗi tối để đọc sách cho con nghe.
• Thành công có thể là duy trì được một tình bạn thân thiết suốt 10 năm.
• Thành công có thể là học được cách nấu một món ăn mới mỗi tuần.
• Thành công có thể là đủ can đảm để nói "không" với những điều mình không muốn.

Khi bạn tự cho phép mình có một định nghĩa thành công riêng, áp lực từ những "thước đo" của người khác sẽ tự động giảm xuống. Bạn sẽ bắt đầu tập trung vào việc vun đắp cho khu vườn của riêng mình, thay vì ngó sang xem vườn nhà hàng xóm có nhiều hoa hơn không.

Hạnh phúc là một trạng thái, không phải một chiếc cúp

Nhiều người lầm tưởng hạnh phúc là một thành tựu, một phần thưởng sẽ nhận được khi đạt được một mục tiêu nào đó: "Khi tôi mua được nhà, tôi sẽ hạnh phúc", "Khi tôi được thăng chức, tôi sẽ hạnh phúc". Nhưng thực tế, loại hạnh phúc gắn liền với thành tích này rất ngắn ngủi. Ngay khi đạt được nó, chúng ta lại đặt ra một mục tiêu mới và tiếp tục cuộc rượt đuổi.

Hạnh phúc đích thực lại là một trạng thái của tâm trí, một khả năng tìm thấy niềm vui trong những gì đang diễn ra ở hiện tại. Nó là cảm giác ấm áp khi nhấp một ngụm cà phê nóng vào buổi sáng, là sự bình yên khi đi dạo trong công viên, là niềm vui khi trò chuyện với một người bạn thân. Đó là hạnh phúc tự thân, một thứ tài sản nội tại mà không ai có thể lấy đi được.

Bắt đầu hành trình tìm về bình yên của riêng bạn

Thay đổi góc nhìn và tìm lại sự bình yên không phải là chuyện một sớm một chiều. Nó là một quá trình thực hành kiên nhẫn, bắt đầu từ những hành động nhỏ bé và cụ thể. Dưới đây là một vài gợi ý để bạn có thể bắt đầu hành trình tìm lại chính mình ngay hôm nay.

Dành một khoảng lặng: Ngắt kết nối để thực sự kết nối

Thế giới bên ngoài quá ồn ào. Hãy cho mình những "khoảng lặng số". Thay vì cầm điện thoại ngay khi thức dậy, hãy dành 15 phút để ngồi yên, hít thở sâu hoặc nhìn ra cửa sổ. Thay vì lướt mạng xã hội trong giờ ăn trưa, hãy thử ăn trong chánh niệm, cảm nhận trọn vẹn hương vị của món ăn. Đặt ra những khoảng thời gian trong ngày hoặc một ngày trong tuần "không mạng xã hội". Việc ngắt kết nối với thế giới ảo sẽ giúp bạn có cơ hội kết nối sâu sắc hơn với thế giới thực và với chính cảm xúc của mình.

Xây dựng những "nghi thức" hạnh phúc của riêng mình

Giống như việc Minh tìm thấy niềm vui trong việc chăm sóc cây và pha trà, bạn cũng hãy tìm ra những "nghi thức" nhỏ bé mang lại cho bạn cảm giác bình yên. Đó có thể là bất cứ điều gì, miễn là nó khiến bạn cảm thấy dễ chịu và là chính mình.

• Pha một ly cà phê phin vào mỗi buổi sáng và ngồi thưởng thức trọn vẹn.
• Dành 30 phút mỗi tối để đọc một vài trang sách, không phải để thu nạp kiến thức mà chỉ đơn giản là để lạc vào một thế giới khác.
• Bật một album nhạc yêu thích và lắng nghe từ đầu đến cuối, thay vì chỉ nghe những bài hát ngẫu nhiên.
• Đi dạo quanh khu phố vào cuối ngày, không điện thoại, không mục đích, chỉ để quan sát cuộc sống xung quanh.

Những nghi thức này giống như những chiếc mỏ neo, giúp tâm trí bạn trở về với hiện tại và tìm thấy niềm vui nhỏ bé trong một cuộc sống có vẻ như lặp đi lặp lại. Đây là một cách thực hành sống tối giản về mặt tinh thần, loại bỏ những ồn ào không cần thiết để tập trung vào điều thực sự quan trọng.

Học cách nhìn thấy: Ghi nhận và biết ơn những điều đang có

Cái bẫy của sự so sánh khiến chúng ta chỉ tập trung vào những gì mình "chưa có". Hãy thực hành chuyển hướng sự chú ý vào những gì bạn "đang có". Mỗi tối trước khi đi ngủ, hãy thử nghĩ về ba điều khiến bạn cảm thấy biết ơn trong ngày hôm đó. Đó có thể là một lời khen từ đồng nghiệp, một bữa cơm ngon mẹ nấu, hay đơn giản là thời tiết hôm nay thật đẹp.

Lòng biết ơn là một liều thuốc giải độc mạnh mẽ cho sự đố kỵ và cảm giác thiếu thốn. Nó giúp bạn nhận ra rằng, ngay cả trong một cuộc sống "tầm thường", bạn vẫn đang sở hữu rất nhiều điều quý giá. Đó là bước đầu tiên để chấp nhận bản thân và trân trọng hành trình của riêng mình.

Dám "tầm thường" để thực sự phi thường

Cuộc sống hiện đại đẩy chúng ta vào một cuộc đua mà ở đó, dường như ai cũng phải cố gắng trở nên đặc biệt. Nhưng có lẽ, sự phi thường lớn nhất không nằm ở việc bạn có bao nhiêu tiền trong tài khoản, chức danh của bạn cao đến đâu, hay bạn đã đi được bao nhiêu nước. Sự phi thường đích thực nằm ở lòng dũng cảm của bạn để sống thật với chính mình, ngay cả khi điều đó có nghĩa là lựa chọn một cuộc đời "tầm thường" trong mắt người khác.

Hãy nhớ rằng, bạn không cần sự công nhận của bất kỳ ai để cảm thấy mình giá trị. Giá trị của bạn vốn dĩ đã ở đó, trong từng hơi thở, trong những nỗ lực thầm lặng mỗi ngày. Hạnh phúc đích thực không nằm ở một tương lai "phi thường" nào đó, mà nó nằm ngay đây, trong những khoảnh khắc bình dị của hiện tại. Dám sống một đời "tầm thường" mà hạnh phúc, đó chính là sự phi thường lớn nhất mà bạn có thể dành cho chính mình.

Tối nay, hãy thử tắt điện thoại và làm một điều giản dị khiến bạn thực sự vui vẻ.