Sống nhiệt huyết không phải là "cháy" hết mình, mà là giữ "lửa ấm" mỗi ngày

Sáng Chủ nhật. Tiếng chuông báo thức im lặng, nhưng bạn vẫn tỉnh giấc theo thói quen. Bạn với tay lấy điện thoại, màn hình sáng lên và dòng tin tức quen thuộc ùa vào. Một người bạn check-in ở một đỉnh núi mù sương, caption đầy cảm hứng về việc "sống hết mình". Một người khác khoe chứng chỉ khóa học kỹ năng mới, nói về hành trình "theo đuổi đam mê". Bạn lướt qua, thả một chiếc 'like' vô hồn, rồi ngước nhìn trần nhà. Căn phòng vẫn vậy, công việc vẫn thế, và một câu hỏi quen thuộc lại vang lên trong đầu: "Mình đang làm gì với cuộc đời này?".

Cái cảm giác trống rỗng ấy, nó không xa lạ. Nó len lỏi vào những buổi tối sau giờ làm, những cuối tuần không biết làm gì, gặm nhấm sự bình yên của bạn. Chúng ta, những người trẻ và người trưởng thành trong độ tuổi 25-40, dường như đang mắc kẹt trong một cuộc đua vô hình: cuộc đua đi tìm một "đam mê" lớn lao, một lý tưởng sống vĩ đại để có thể tự hào tuyên bố rằng mình đang "cháy". Nhưng nếu việc "cháy" ấy chỉ khiến chúng ta kiệt sức và mông lung hơn thì sao? Có lẽ, đã đến lúc chúng ta cần một định nghĩa khác về sự nhiệt huyết. Một định nghĩa không ồn ào, không cần phải chứng tỏ với ai, mà chỉ đơn giản là giữ một ngọn "lửa ấm" cho riêng mình, mỗi ngày.

Áp lực phải "cháy": Tại sao chúng ta cứ mải miết đi tìm những ngọn lửa lớn?

Xã hội hiện đại tôn vinh những câu chuyện thành công ngoạn mục. Chúng ta được nghe về những nhà sáng lập bỏ học để khởi nghiệp, những nghệ sĩ sống khổ hạnh vì nghệ thuật, những người từ bỏ tất cả để đi vòng quanh thế giới. Mạng xã hội khuếch đại những hình ảnh đó lên gấp bội, tạo ra một tiêu chuẩn bất thành văn: một cuộc đời đáng sống là phải có một "đam mê" đủ lớn để bạn sẵn sàng "cháy" vì nó.

Áp lực này vô hình nhưng lại nặng trĩu. Nó khiến chúng ta cảm thấy công việc văn phòng 8 tiếng của mình thật tầm thường. Nó làm cho những niềm vui nhỏ bé như đọc một cuốn sách hay chăm một cái cây trở nên vô nghĩa. Chúng ta bắt đầu tin rằng mình phải tìm ra một thứ gì đó thật "to tát" để theo đuổi. Việc đi làm mỗi ngày chỉ được coi là "tạm bợ" trong lúc chờ đợi "tiếng gọi của đam mê" xuất hiện. Và khi nó không xuất hiện, chúng ta cảm thấy thất bại, lạc lõng, và mất phương hướng.

Sự nhầm lẫn tai hại giữa "nhiệt huyết" và "cháy" nằm ở chính đây. "Cháy" là một trạng thái tiêu hao năng lượng cực lớn trong một thời gian ngắn. Nó rực rỡ, ấn tượng, nhưng không bền vững và thường để lại sau đó là tro tàn của sự kiệt quệ. Ngược lại, sống nhiệt huyết thực sự giống như duy trì một ngọn lửa ấm. Nó không cần bùng lên dữ dội, nhưng nó ổn định, lan tỏa hơi ấm và ánh sáng một cách bền bỉ, giúp chúng ta vượt qua những đêm dài lạnh lẽo của cuộc đời. Đó mới là nguồn năng lượng giúp chúng ta đi đường dài, tìm thấy ý nghĩa cuộc sống trong chính những điều bình dị nhất.

"Lửa ấm" mỗi ngày: Nguồn năng lượng bền bỉ bạn đã lãng quên

Nếu đam mê lớn lao là một ngọn đuốc, thì những "lửa ấm" này là những đốm than hồng âm ỉ trong tâm hồn bạn. Chúng có thể không đủ sáng để cả thế giới nhìn thấy, nhưng chúng đủ ấm để sưởi cho chính bạn. Nguồn năng lượng bền vững này không đến từ đâu xa lạ, nó vốn đã ở sẵn bên trong, chỉ là bị guồng quay cuộc sống và những áp lực bên ngoài làm cho lu mờ. Việc của chúng ta là khơi lại nó.

Tìm về những tia lửa cũ trong miền ký ức

Hãy thử nhớ lại xem, trước khi bạn phải lo về KPI, deadline, và các mối quan hệ xã hội phức tạp, điều gì đã từng khiến mắt bạn sáng lên?

• Có phải là cảm giác lật giở một cuốn truyện tranh cũ? Hãy thử ra hiệu sách cũ tìm lại bộ truyện ngày xưa.
• Có phải là giai điệu một bản nhạc bạn từng tập đánh trên cây đàn piano phủ bụi? Hãy thử ngồi xuống và lướt lại những phím đàn quen thuộc.
• Có phải là mùi của đất ẩm khi bạn cùng bà trồng mấy chậu hoa ngoài ban công?

Những sở thích cũ, những ký ức tuổi thơ chính là những "tia lửa" đầu tiên. Chúng không đòi hỏi bạn phải trở thành chuyên gia hay kiếm ra tiền. Chúng tồn tại đơn giản chỉ để mang lại niềm vui thuần khiết. Việc kết nối lại với chúng giống như việc bạn tìm thấy một hộp diêm cũ nhưng vẫn còn dùng được. Một que diêm được thắp lên cũng đủ để soi rọi một góc tâm hồn đang tối tăm.

Thắp lên đốm lửa mới từ lòng tò mò con trẻ

Khi trưởng thành, chúng ta thường ngại thử những điều mới vì sợ thất bại, sợ bị đánh giá. Một đứa trẻ có thể dành hàng giờ hí hoáy vẽ nguệch ngoạc mà không quan tâm bức tranh đẹp hay xấu. Chúng ta đã đánh mất sự tò mò vô tư đó. Hãy cho phép mình được "ngu ngơ" trở lại.

Việc thổi bùng ngọn lửa từ sự tò mò không cần phải là những thứ lớn lao. Nó có thể là:

• Nấu thử một công thức món ăn mới bạn vừa thấy trên mạng.
• Đi làm bằng một con đường khác, ngắm nhìn những hàng cây, những con hẻm bạn chưa từng để ý.
• Nghe một playlist nhạc thuộc thể loại bạn chưa bao giờ nghe.
• Đăng ký một buổi học thử làm gốm, cắm hoa, hay bất cứ thứ gì khiến bạn tò mò dù chỉ một chút.

Mục đích ở đây không phải là để tìm ra một "đam mê mới", mà là để kích hoạt lại cơ chế "khám phá" của bộ não. Mỗi trải nghiệm mới, dù nhỏ, đều là một đốm lửa được nhen lên, giúp phá vỡ sự đơn điệu và trì trệ trong tâm trí, một bước đầu tiên cho quá trình chữa lành.

Sức mạnh của sự "hiện diện": Bí quyết giữ cho lửa không tàn

Bạn có thể tìm thấy rất nhiều "tia lửa", nhưng nếu không có "không khí" để duy trì, chúng sẽ sớm lụi tàn. "Không khí" ở đây chính là sự hiện diện trọn vẹn của bạn trong từng khoảnh khắc. Các nhà tâm lý học tích cực gọi đây là trạng thái "savoring" - tức là nghệ thuật tận hưởng và thưởng thức sâu sắc những trải nghiệm tích cực.

Khi bạn pha một tách trà, thay vì vừa làm vừa nghĩ đến công việc, hãy thử tập trung hoàn toàn: cảm nhận hơi nước ấm nóng, ngửi mùi hương trà lan tỏa, lắng nghe tiếng nước rót vào tách. Khi bạn làm điều này, bạn không chỉ đang pha trà, bạn đang tạo ra một nghi thức nhỏ cho tâm hồn. Chính những khoảnh khắc sống chậm và chú tâm này sẽ nuôi dưỡng ngọn lửa bên trong.

Khi bạn thực sự đắm mình vào một hoạt động mình yêu thích, dù là nhỏ nhất, bạn có thể đạt đến trạng thái "flow" (dòng chảy). Đây là trạng thái mà bạn hoàn toàn tập trung, thời gian dường như ngưng lại, và bạn cảm thấy một sự hài lòng sâu sắc. Đó có thể là 15 phút chăm chú tỉa lá cho một chậu cây, 30 phút tập trung viết vài dòng nhật ký, hay một giờ đồng hồ miệt mài với một trò chơi xếp hình. Trạng thái "flow" chính là nhiên liệu tốt nhất để giữ cho "lửa ấm" của bạn luôn cháy bền bỉ.

Từ KPI đến chậu xương rồng: Hành trình tìm lại "lửa ấm" của Mai

Mai, 30 tuổi, là một trưởng phòng marketing tài năng. Nhìn từ bên ngoài, cô có tất cả: sự nghiệp thăng tiến, thu nhập tốt, những mối quan hệ xã giao rộng rãi. Bảng KPI của cô luôn xanh mướt những con số vượt chỉ tiêu. Nhưng bên trong, tâm hồn Mai lại khô cằn như sa mạc. Mỗi sáng thức dậy, cô cảm thấy một gánh nặng vô hình đè lên vai. Niềm vui với công việc đã phai nhạt từ lâu, thay vào đó là áp lực và sự mệt mỏi triền miên. Những chuyến du lịch sang chảnh hay những buổi tiệc tùng cuối tuần chỉ mang lại niềm vui chớp nhoáng, để rồi sáng thứ Hai, cái cảm giác trống rỗng lại quay về.

Cô từng nghĩ đến việc nghỉ việc, đi phượt một chuyến thật dài để "tìm lại đam mê", như những gì người ta vẫn hay khuyên. Nhưng cô không đủ can đảm. Một buổi chiều cuối tuần, trong lúc lang thang vô định ở một khu chợ phiên, Mai tình cờ nhìn thấy một chậu xương rồng nhỏ xíu, gai góc nhưng kiên cường. Không hiểu sao, cô lại mua nó về, đặt trên góc bàn làm việc vốn chỉ có laptop và sổ sách.

Mọi thứ bắt đầu thay đổi từ những hành động rất nhỏ. Mỗi sáng, thay vì vồ vập kiểm tra email, việc đầu tiên Mai làm là ngắm chậu xương rồng, xem hôm nay nó có gì khác không. Cô lên mạng tìm hiểu cách chăm sóc, bao lâu thì tưới nước, loại đất nào là tốt nhất. Việc tưới nước cho cây, vốn chỉ mất 30 giây, lại trở thành một "nghi thức" của riêng cô. Cô tập trung vào dòng nước chảy xuống, nhìn đất từ từ thấm ẩm. Trong khoảnh khắc đó, không có KPI, không có deadline, chỉ có cô và cái cây nhỏ bé. Đó là lần đầu tiên sau nhiều năm, tâm trí cô hoàn toàn tĩnh lặng.

Ngọn "lửa ấm" từ chậu xương rồng bắt đầu lan tỏa. Mai mua thêm vài chậu cây khác, biến góc ban công nhỏ thành một khu vườn mini. Việc chăm sóc cây cối mỗi ngày giúp cô kết nối lại với một nhịp điệu tự nhiên, chậm rãi hơn. Cô bắt đầu chú ý đến những thứ nhỏ nhặt khác. Cô nhận ra mình thích mùi cà phê mới xay vào buổi sáng. Cô khám phá lại niềm vui khi nghe một bản nhạc không lời trong lúc làm việc. Cô bắt đầu dành 15 phút mỗi tối để đọc sách, một thói quen cô đã bỏ quên từ lâu.

Mai không nghỉ việc. Cô cũng không tìm thấy một "đam mê" vĩ đại nào cả. Nhưng cô đã tìm thấy sự nhiệt huyết trong chính cuộc sống của mình. Những "lửa ấm" nhỏ bé ấy - chậu cây, tách cà phê, trang sách - đã sưởi ấm tâm hồn cô, giúp cô tìm lại sự cân bằng và năng lượng. Công việc không còn là gánh nặng, mà trở thành một phần của cuộc sống. Cô vẫn hoàn thành tốt KPI, nhưng không còn để chúng định nghĩa giá trị của mình. Cô nhận ra, ý nghĩa cuộc sống không phải là một đích đến ở tương lai, mà là khả năng tìm thấy niềm vui và sự bình yên trong chính hiện tại.

"Ikigai" không ở đâu xa, nó nằm ngay trong tách trà bạn pha buổi sáng

Người Nhật có một khái niệm gọi là 'Ikigai' - lý do để bạn thức dậy mỗi sáng. Chúng ta thường diễn giải nó một cách quá phức tạp, rằng phải là sự giao thoa của "điều bạn giỏi", "điều thế giới cần", "điều bạn được trả tiền" và "điều bạn yêu thích". Điều này vô tình lại tạo ra một áp lực khác, một đỉnh núi khác phải chinh phục.

Nhưng nếu nhìn theo triết lý "lửa ấm", Ikigai có thể được tìm thấy ngay trong những điều nhỏ bé nhất. Ikigai của một nghệ nhân làm gốm có thể nằm trong cảm giác viên đất sét xoay tròn trên bàn xoay. Ikigai của một người bà có thể là nụ cười của cháu khi ăn món bà nấu. Và Ikigai của bạn, ngay lúc này, có thể đơn giản là cảm giác hài lòng khi pha được một tách trà ngon, là sự bình yên khi ngắm một chậu cây đang lớn lên, là niềm vui khi chinh phục được một đoạn nhạc khó.

Đừng đợi đến khi tìm thấy một Ikigai hoàn hảo. Hãy bắt đầu bằng việc nhận ra và trân trọng những "Ikigai nhỏ" đang hiện diện trong cuộc sống của bạn. Chính việc nuôi dưỡng những niềm vui bé nhỏ này sẽ dần dần dẫn lối cho bạn, mang lại cảm giác đủ đầy và mục đích mà không cần một cuộc cách mạng lớn lao nào cả. Đây là con đường phát triển bản thân bền vững và nhân văn nhất.

Bắt đầu hành trình sưởi ấm tâm hồn của chính bạn

Tìm lại đam mê không phải là một cuộc săn tìm kho báu. Nó giống như một người làm vườn cần mẫn, mỗi ngày vun xới, tưới nước cho khu vườn tâm hồn của mình. Hành trình này đòi hỏi sự kiên nhẫn và lòng tốt với chính bản thân. Hãy nhớ rằng:

• Nhiệt huyết không nhất thiết phải ồn ào. Sự nhiệt huyết bền bỉ nhất thường đến từ những niềm vui thầm lặng, những hoạt động mang lại cho bạn sự bình yên và tập trung, chứ không phải từ những tràng pháo tay của người khác.
• Hãy bắt đầu từ những gì bạn đang có. Bạn không cần phải từ bỏ tất cả hay chi một khoản tiền lớn. "Lửa ấm" có thể được tìm thấy ngay trong căn phòng của bạn, trong những ký ức của bạn, trong những thói quen hàng ngày.
• Hãy kiên nhẫn với chính mình. Sẽ có những ngày bạn cảm thấy ngọn lửa dường như lụi tàn. Không sao cả. Đó là một phần của quá trình. Đừng nản lòng. Hãy cứ nhẹ nhàng quay lại với những hành động nhỏ bé, như tưới một cái cây hay nghe một bản nhạc. Lửa sẽ lại được nhen lên.

Cuộc sống không phải là một màn trình diễn pháo hoa rực rỡ rồi vụt tắt. Nó là một bếp lửa cần được giữ ấm mỗi ngày. Hơi ấm đó không chỉ giúp bạn vượt qua giông bão, mà còn lan tỏa đến những người xung quanh.

Hôm nay, hãy thử dành 15 phút cho một 'lửa ấm' của riêng bạn, dù là nhỏ nhất.