CV hoàn hảo, tâm hồn trống rỗng: Khi bạn nhận ra mình đang sống cuộc đời của ai khác

Ánh nắng vàng nhạt của buổi chiều xiên qua ô cửa kính lớn, hắt lên chiếc bàn làm việc bằng gỗ sồi còn thơm mùi mới. Minh ngồi đó, trong văn phòng Trưởng phòng Marketing vừa được trao. Ngoài kia, tiếng xì xào chúc mừng đã ngớt. Trên màn hình máy tính, một email từ Giám đốc Điều hành với dòng tiêu đề "Chúc mừng em!" vẫn còn đó. Mọi thứ đều hoàn hảo, đúng như những gì anh đã vạch ra từ năm năm trước.

Nhưng giữa sự hoàn hảo ấy, Minh chỉ nghe thấy một sự im lặng đến đáng sợ. Không phải sự im lặng của không gian, mà là sự im lặng từ sâu thẳm bên trong. Không có niềm vui vỡ òa, không có cảm giác tự hào mãnh liệt. Chỉ có một khoảng trống mênh mông, lạnh lẽo. Anh vô thức mở LinkedIn, cập nhật chức danh mới. Dòng chữ "Marketing Manager" hiện lên, sáng bóng bên cạnh tên anh. Anh nhìn chằm chằm vào nó, vào danh sách những thành tựu, những dự án thành công được liệt kê chi tiết bên dưới. Một cảm giác xa lạ xâm chiếm lấy anh. Dường như anh đang xem hồ sơ của một người nào đó rất giỏi giang, rất thành công, nhưng chắc chắn không phải là mình.

Một câu hỏi bất ngờ bật ra trong đầu, không thể kiểm soát, rõ ràng và sắc lẹm như một mảnh kính vỡ: "Đây... có thật là điều mình muốn không?"

Nếu bạn cũng từng có một khoảnh khắc tương tự - một khoảnh khắc đứng trên đỉnh cao mà mình hằng ao ước nhưng lại cảm thấy lạc lõng hơn bao giờ hết - thì bài viết này là dành cho bạn. Đây không phải là câu chuyện về thất bại, mà là về một dạng "thành công" có vị đắng, một dạng cảm giác trống rỗng len lỏi vào những tâm hồn đang sở hữu một chiếc CV hoàn hảo.

Tại sao chiếc cúp chiến thắng lại nặng trĩu trên tay?

Cảm giác của Minh không phải là cá biệt. Đó là một hội chứng thầm lặng của thế hệ chúng ta: những người trẻ được lập trình để theo đuổi thành công theo một bộ định nghĩa có sẵn. Chúng ta nỗ lực không ngừng để xây dựng một hồ sơ năng lực ấn tượng, nhưng lại quên mất việc xây dựng một con người có nội tâm phong phú. Và khi đạt được mục tiêu, chúng ta nhận ra mình đã leo nhầm bức tường.

Bạn đã tick đủ các ô trong “bản kế hoạch cuộc đời” của xã hội chưa?

Ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, chúng ta đã được trao một “bản đồ kho báu” không chính thức: học trường chuyên, đỗ đại học danh tiếng, tìm một công việc ổn định trong một công ty lớn, thăng tiến, mua nhà, lập gia đình... Mỗi gạch đầu dòng là một cột mốc được xã hội công nhận. Chúng ta miệt mài chạy, tick vào từng ô một với niềm tin rằng ở cuối con đường là hạnh phúc.

Vấn đề là, chúng ta quá tập trung vào việc tick các ô mà quên hỏi bản thân rằng mình có thực sự muốn những điều đó hay không. Chúng ta bị cuốn vào cái bẫy của những “gạch đầu dòng”. Thành công được đo đếm bằng những chức danh, những con số trên bảng lương, những lời tán thưởng từ người khác. Chúng ta dần đánh đồng giá trị bản thân với những thành tựu bên ngoài này. Đây chính là nguồn cơn của cơn khủng hoảng tuổi 25 hay 30, khi bạn đã có gần như mọi thứ "cần có" nhưng vẫn cảm thấy mất phương hướng trong cuộc sống.

Diễn viên xuất sắc trong bộ phim không phải của mình

Trong tâm lý học, có một khái niệm gọi là “True Self vs. False Self” (Cái tôi Đích thực vs. Cái tôi Giả tạo) của nhà phân tâm học Donald Winnicott.

• Cái tôi Đích thực (True Self) là con người cốt lõi của bạn, với những cảm xúc, mong muốn, giá trị nguyên bản, không bị tô vẽ. Đó là phần con người dám thể hiện sự yếu đuối, dám sai, dám tò mò và sống một cách chân thật.
• Cái tôi Giả tạo (False Self) là chiếc mặt nạ chúng ta tạo ra để thích nghi với môi trường, để làm hài lòng người khác và để được xã hội chấp nhận. Nó được xây dựng từ những kỳ vọng của gia đình, áp lực từ bạn bè, và các chuẩn mực của xã hội.

Chiếc CV hoàn hảo chính là kiệt tác của Cái tôi Giả tạo. Nó là một diễn viên chuyên nghiệp, luôn biết cách nói điều nên nói, làm việc nên làm. Nó giúp chúng ta thăng tiến, được yêu mến, được công nhận. Nhưng khi Cái tôi Giả tạo quá lớn mạnh, nó sẽ bóp nghẹt tiếng nói của Cái tôi Đích thực. Sự trống rỗng mà Minh cảm thấy chính là tiếng kêu cứu của Cái tôi Đích thực, bị bỏ rơi và lãng quên quá lâu. Bạn trở thành một diễn viên chính xuất sắc, nhưng lại đang diễn trong một bộ phim do người khác làm đạo diễn.

Những tiếng thì thầm từ bên trong mà bạn đã vô tình bỏ lỡ

Sự mất kết nối với bản thân không xảy ra trong một sớm một chiều. Nó là một quá trình tiệm tiến, với những dấu hiệu tinh vi mà chúng ta thường bỏ qua vì quá bận rộn "chinh phục". Hãy thử chậm lại một chút và lắng nghe, có lẽ bạn sẽ nhận ra những tín hiệu này.

Sự kiệt sức không tên, dù bạn chẳng hề “lười biếng”

Bạn có bao giờ cảm thấy mệt mỏi rã rời vào cuối ngày, dù công việc không quá nặng nhọc về thể chất? Đó không phải là sự mệt mỏi thông thường. Đó là sự kiệt sức tâm trí đến từ việc phải "gồng" – phải đeo chiếc mặt nạ hoàn hảo suốt 8 tiếng, thậm chí là hơn. Năng lượng của bạn không chỉ dùng cho công việc, mà còn bị tiêu hao rất nhiều cho việc duy trì hình ảnh một nhân viên gương mẫu, một người lãnh đạo quyết đoán, một con người luôn tích cực và tràn đầy năng lượng. Sự mệt mỏi này không thể được chữa lành bằng một giấc ngủ dài, bởi nó đến từ việc bạn đang không được sống cho chính mình.

Niềm vui “hết hạn” ngay sau vạch đích

Hãy nhớ lại lần gần nhất bạn đạt được một mục tiêu lớn. Cảm giác vui sướng đó kéo dài bao lâu? Một ngày? Một tuần? Với nhiều người trong chúng ta, niềm vui sau mỗi thành tựu ngày càng ngắn ngủi và nông cạn. Giống như một cơn sốt, nó đến nhanh và đi cũng nhanh, để lại một khoảng lặng còn trống trải hơn trước. Đó là bởi vì chúng ta đang theo đuổi những mục tiêu của Cái tôi Giả tạo. Khi đạt được, nó chỉ mang lại sự xác nhận từ bên ngoài, chứ không nuôi dưỡng được tâm hồn từ bên trong. Và thế là chúng ta lại lao vào một mục tiêu mới, lớn hơn, với hy vọng hão huyền rằng lần này, niềm vui sẽ ở lại lâu hơn.

Câu hỏi khó nhất: “Bỏ công việc sang một bên, bạn là ai?”

Khi ai đó hỏi "Bạn là ai?", câu trả lời đầu tiên bật ra trong đầu bạn là gì? Có phải là "Tôi là một Trưởng phòng Marketing", "Tôi là một kỹ sư phần mềm", "Tôi là một chuyên viên tài chính"? Chúng ta đã gắn chặt danh tính của mình vào công việc đến mức nếu bị tước đi chức danh đó, chúng ta sẽ không biết mình là ai nữa. Ngoài công việc, sở thích của bạn là gì? Điều gì khiến bạn thực sự hứng thú, tò mò? Điều gì khiến bạn cười mà không cần lý do? Nếu bạn thấy khó khăn để trả lời những câu hỏi này, đó là một dấu hiệu rõ ràng cho thấy Cái tôi Đích thực của bạn đang bị che lấp bởi cái bóng quá lớn của sự nghiệp.

Hành trình tìm lại “bản thảo” gốc của cuộc đời bạn

Nhận ra mình đang sống cuộc đời của người khác có thể rất đau đớn, nhưng đó cũng là bước đầu tiên đầy can đảm trên hành trình tìm lại chính mình. Đây không phải là việc đập đi xây lại, mà là một cuộc "khai quật khảo cổ" để tìm lại con người chân thật nhất của bạn. Hành trình này đòi hỏi sự kiên nhẫn và lòng trắc ẩn với chính bản thân.

Bắt đầu bằng việc “cai nghiện” lời khen và những kỳ vọng từ bên ngoài

Chúng ta đã quen sống dựa vào sự công nhận của người khác. Bước đầu tiên để định vị bản thân là tạo ra một không gian yên tĩnh để tiếng nói bên trong của bạn có cơ hội được cất lên. Hãy thử những điều nhỏ bé:

• Dành thời gian một mình có chủ đích: Không điện thoại, không máy tính. Chỉ đơn giản là đi dạo trong công viên, ngồi ở một quán cà phê yên tĩnh, hoặc ở nhà và không làm gì cả. Ban đầu có thể sẽ rất khó chịu, nhưng dần dần bạn sẽ quen với sự đồng hành của chính mình.
• Viết nhật ký tự do: Viết ra mọi suy nghĩ, cảm xúc lộn xộn trong đầu mà không phán xét. Đừng lo lắng về ngữ pháp hay cấu trúc. Cứ để dòng suy nghĩ tuôn chảy. Đây là cách bạn đối thoại trực tiếp với tiềm thức của mình.
• Đặt câu hỏi "Tại sao?": Trước khi làm một việc gì đó, đặc biệt là những việc quan trọng, hãy dừng lại và tự hỏi: "Tại sao mình lại muốn làm điều này? Vì mình thực sự muốn, hay vì mình nghĩ rằng mình 'nên' muốn?".

Dùng cảm xúc làm la bàn: Dữ liệu quý giá nhất bạn đang sở hữu

Xã hội thường dạy chúng ta phớt lờ hoặc kìm nén những cảm xúc tiêu cực như buồn bã, chán nản, hay trống rỗng. Nhưng thực ra, chúng chính là hệ thống định vị nội tâm (inner GPS) của bạn. Chúng là những dữ liệu cực kỳ quý giá, báo hiệu rằng có điều gì đó không ổn. Thay vì chạy trốn khỏi cảm giác trống rỗng bằng cách làm việc nhiều hơn hoặc tìm kiếm sự xao nhãng, hãy thử ngồi lại với nó.

Hãy hỏi nó: "Bạn đang cố gắng nói với tôi điều gì? Nguồn gốc của bạn từ đâu?". Lắng nghe cảm xúc không có nghĩa là đắm chìm trong chúng. Nó có nghĩa là thừa nhận sự tồn tại của chúng, tôn trọng thông điệp chúng mang lại, và sử dụng chúng như một chiếc la bàn để điều hướng. Khi bạn cảm thấy tràn đầy năng lượng và hứng khởi, đó là lúc la bàn chỉ đúng hướng. Khi bạn cảm thấy cạn kiệt và vô nghĩa, đó là lúc bạn cần xem lại con đường mình đang đi.

Thử nghiệm những “mảnh ghép” mới: Sống thật, từng chút một

Làm sao để biết mình là ai? Câu trả lời không nằm trong sách vở hay những bài diễn thuyết truyền cảm hứng. Nó nằm trong trải nghiệm. Bạn không thể "suy nghĩ" để tìm ra con người thật của mình, bạn phải "sống" để khám phá ra nó. Hãy bắt đầu bằng những thử nghiệm nhỏ, ít rủi ro để đánh thức Cái tôi Đích thực đang ngủ quên.

Đó có thể là tham gia một lớp học mà bạn tò mò từ lâu, học một loại nhạc cụ, đi du lịch một mình, tình nguyện cho một tổ chức xã hội... Mục đích của những thử nghiệm này không phải là để thành công hay để có thêm một gạch đầu dòng cho CV. Mục đích duy nhất là để quan sát chính mình: "Mình cảm thấy thế nào khi làm việc này? Điều này có mang lại cho mình năng lượng không?". Mỗi trải nghiệm là một mảnh ghép, giúp bạn dần dần hình dung rõ hơn về bức tranh toàn cảnh của con người mình.

Khoảnh khắc “chạm đất” bên bàn xoay gốm: Câu chuyện của Minh

Sau nhiều tuần chìm trong cảm giác mơ hồ và mệt mỏi, Minh quyết định làm một việc hoàn toàn khác biệt. Anh đăng ký một lớp học làm gốm vào cuối tuần. Một quyết định bộc phát, không có trong bất kỳ kế hoạch nào. Anh chỉ nhớ rằng hồi nhỏ anh rất thích nặn đất sét.

Lần đầu tiên ngồi trước bàn xoay, bàn tay Minh lấm lem đất sét. Không có KPI, không có deadline, không có một ai để gây ấn tượng. Chỉ có anh và khối đất vô tri. Người hướng dẫn nói: "Đừng cố tạo ra một cái bình hoàn hảo. Hãy cảm nhận khối đất đang xoay và để đôi tay của bạn trò chuyện với nó."

Và khoảnh khắc đó, một điều kỳ diệu đã xảy ra. Khi anh ngừng cố gắng, ngừng kiểm soát, khối đất bắt đầu thành hình dưới tay anh. Nó không hoàn hảo, thậm chí còn hơi méo mó, nhưng nó là của anh. Lần đầu tiên sau nhiều năm, Minh cảm nhận được một niềm vui thuần khiết, một sự kết nối sâu sắc với hiện tại. Đó là cảm giác "chạm đất", cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Anh không còn là Trưởng phòng Marketing, anh chỉ đơn giản là Minh, một người đang tạo ra một thứ gì đó bằng chính đôi tay mình.

Lớp học gốm không thay đổi cuộc đời Minh ngay lập tức. Anh không nghỉ việc. Nhưng nó đã mở ra một cánh cửa. Nó cho anh nếm trải cảm giác được là Cái tôi Đích thực. Nó trở thành không gian an toàn để anh trút bỏ chiếc mặt nạ. Dần dần, anh mang sự chân thật đó vào cuộc sống. Anh bắt đầu nói "không" với những cuộc họp vô nghĩa, dành thời gian cho những người bạn thực sự hiểu mình, và tìm thấy niềm vui trong những điều nhỏ bé thay vì chỉ săn đuổi những thành tựu lớn lao.

Anh nhận ra rằng vấn đề không phải là công việc. Vấn đề là mối quan hệ của anh với công việc và với chính bản thân. Anh bắt đầu nhìn nhận chiếc CV của mình không phải là định nghĩa con người anh, mà chỉ là một phần trong hành trình của anh. Anh đang học cách viết tiếp câu chuyện cuộc đời mình, không phải bằng những chức danh, mà bằng những trải nghiệm ý nghĩa. Anh đang dần xác định được đâu là những giá trị cốt lõi của bản thân.

Hành trình từ một "CV hoàn hảo" đến một "cuộc đời ý nghĩa" không phải là một con đường thẳng. Sẽ có những lúc bạn hoài nghi, sợ hãi và muốn quay lại với sự an toàn của chiếc mặt nạ quen thuộc. Nhưng hãy nhớ rằng, cảm giác trống rỗng không phải là một dấu chấm hết, mà là một lời mời gọi. Lời mời gọi bạn can đảm quay về, đối diện và thấu hiểu con người mà bạn đã vô tình bỏ lại phía sau trên con đường chinh phục những đỉnh cao của xã hội.

Hãy nhớ ba điều quan trọng này:

• Những gạch đầu dòng trong CV không phải là con người bạn. Chúng chỉ là những gì bạn đã làm, không phải là người bạn là ai.
• Cảm giác trống rỗng không phải là kẻ thù. Đó là một người đưa tin, mời gọi bạn quay về và lắng nghe cái tôi đích thực của mình.
• Hiểu mình muốn gì là một hành trình khám phá liên tục, không phải một kho báu chỉ tìm một lần là thấy. Hãy kiên nhẫn và tử tế với chính mình trên con đường đó.

Hôm nay, ngay sau khi đọc xong bài viết này, hãy thử làm một việc nhỏ chỉ vì BẠN thật sự muốn, không vì một ai khác, không vì một mục tiêu nào cả. Đó có thể là đọc một chương sách, đi dạo không mục đích, hay chỉ đơn giản là ngồi yên và hít thở. Hành trình ngàn dặm, bắt đầu bằng một bước chân thật nhất.